Sendika birleşmelerinde işyeri temsilcisi
Aynı ilde bulunan hastanelerin aynı isim veya farklı bir isim altında birleşmeleri halinde yetkili sendikanın belirlenmesi hk.
Sağlık Bakanlığı tarafından birden fazla hastane bulunan il ve ilçelerdeki
sağlık kurumlarının birleştirilmesinden bahisle birleşen hastanelerdeki yetkili
sendikanın belirlenmesi hususu ile 15 Mayıs itibariyle iki hastanenin bir diğerinin
adı altında birleşmesi, farklı bir ad altında birleşmesi ve 15 Mayıs tarihinden
sonra kurulan sağlık kurumlarında yetkili sendikanın tespitleri hususlarında
görüş belirten ilgi (a) yazımızın incelenmesinden hareketle 15 Mayıs tarihi
sonrasında birleşen hastanelerde ve yeni açılan kurumlarda, bir sonraki yılın
15 Mayıs tarihine kadar yetkili sendikanın nasıl belirleneceğine ilişkin oluşan
tereddütlerin giderilmesi amacıyla Başkanlığımız görüşünü talep eden ilgi yazı
incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun "Tanımlar"
başlıklı 3'üncü maddesinin (d) bendinde; "İşyeri: Kamu hizmetinin yürütüldüğü
yerleri", (e) bendinde; "Kurum: Kuruluş kanunları veya kuruluşlarına
ilişkin mevzuatlarında görev, yetki ve sorumlulukları belirlenen, hizmetin niteliği
ve yürütülmesi bakımından idarî bir bütünlüğe sahip işyerlerinden oluşan kuruluşları?
ifade eder." hükümleri yer almaktadır.
Diğer taraftan, mezkur Kanunun "Yetki" başlıklı 30'uncu maddesinin
(a) bendinde; "Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile
tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda
faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15
mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara
bildirilen yer ve günde yapılır. Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu
görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi
yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir.
Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu
görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya
katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca
mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı
ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde
yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş
günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde
tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir." hükümleri yer
almaktadır. Aynı maddenin (b) bendinde ise; "Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı, kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla
üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi
itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki
sendikaların üye sayılarını tespit eder.
Buna göre her hizmet kolundaki yetkili kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların
toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında
Resmî Gazetede yayımlar." hükümleri yer almaktadır.
Diğer taraftan, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikalar Kanununun "Kurum
İdari Kurulları" başlıklı 22'nci maddesinde; "Kurum düzeyinde
kamu görevlilerinin çalışma koşulları ve kanunların kamu görevlilerine eşit
uygulanması konularında görüş bildirmek üzere, eşit sayıda kamu işveren vekili
ile en çok üyeye sahip sendikaca, üyeleri arasından belirlenen temsilcilerin
katıldığı kurum idarî kurulları oluşturulur. Bu kurullar yılda iki kez toplanır."
düzenlemesine yer verilmiştir. Ayrıca 09/11/2001 tarih ve 24578 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Kurum İdari Kurulları, Yüksek İdari Kurul, Kamu İşveren
Kurulu ve Uzlaştırma Kurulunun Teşkili ile Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin
Yönetmelikte; "? bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin,
her yılın 15 Mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi
yapılan sendikaların üyelerini gösterir listenin, kamu işvereni ile işyerlerinde
faaliyette bulunan sendikaların temsilcileri tarafından değerlendirilerek sendikaların
üye sayılarının belirlendiği tutanağa göre tespit edilen en fazla üyeye sahip
sendika, Nisan ve Ekim aylarında yapılacak Kurum İdari Kurulları toplantısına
katılır. Kamu işvereni, Kurum İdari Kurullarına katılacak en çok üyeye sahip
sendikayı hizmet kolunda faaliyet gösteren diğer sendikalara bildirir."
ifadesi yer almaktadır.
Öte yandan 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun "İşyeri
Sendika Temsilcileri" başlıklı 23'üncü maddesinde; "İşyerlerinde
kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika işyeri temsilcisi seçmeye
yetkilidir. Sendika temsilcileri, işyerlerinde, üyelerinin işveren veya işyeri
ile ilgili sorunlarını dinlemek, ilgili yerlere iletmek ve sendika ile işveren
arasında iletişim sağlamak amacıyla, sendikaların tüzüklerinde belirtilen yetkili
kurullar tarafından bir genel kurul dönemi için işyerinden seçilirler?"
hükümleri ile aynı kanunun "Üyelik Ödentisi" başlıklı 25'inci maddesinin
1'inci fıkrasında; "Kamu görevlileri sendikasına, kamu görevlisinin ödeyeceği
üyelik ödentileri, 14 üncü madde çerçevesinde doldurulan üyelik başvuru formuna
ve sendika tüzüğünde belirtilen aylık ödenti tutarına göre kamu işverenince
aylığından kesilerek beş gün içinde sendikaların banka hesaplarına yatırılır
ve ödenti listesinin bir örneği ilgili sendikaya gönderilir. Kamu işvereni,
sendikaya üye olan ve üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerinin listesini
her ayın son haftasında, işyerinde herkesin görebileceği yerde ilan eder"
hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde,
1- İki hastanenin hangi şekilde olursa olsun birleşmesinin, iki hastanenin de
aynı hizmet kolu kapsamında bulunması sebebiyle hizmet kolunda yetkili sendikanın
belirlenmesine ilişkin prosedürü etkilemediği,
2- Kurum İdari Kurullarının işyeri düzeyinde değil, kurum düzeyinde toplandığı
göz önüne alındığında iki hastanenin birleşmesinin kurumsal yapı içerisinde
gerçekleşmesi sebebiyle söz konusu birleşmelerin Kurum İdari Kurullarındaki
yetkili sendikayı belirleme prosedürünü etkilemeyeceği,
değerlendirilmektedir.
3- Diğer taraftan ister katılma, ister yeni bir isim altında toplanma şeklinde
olsun hastane birleşmelerinin etkileyeceği tek konunun, iş yeri sendika temsilcisinin
belirlenmesi durumu olduğu, bu takdirde de işyeri sendika temsilcisinin belirlenmesinde
mezkur Kanunun 30'uncu maddesinde belirtilen tespitin esas alınmasından hareketle;
- A hastanesinin B hastanesine katılması durumunda 4688 sayılı Kanunun 3'üncü
maddesinin (d) bendi kapsamında tanımlanan işyerinin ortadan kalkmadığı, bu
sebeple devlet tüzelkişiliğine sahip aynı bakanlığın bir başka mekanında kamu
hizmetinin görülmesine devam edilmesinden dolayı B hastanesinde 15 Mayıs itibariyle
yapılan belirlemeye göre o iş yerinde en çok üyeye sahip sendikanın işyeri temsilcisini
seçmeye yetkili olduğu,
- A ve B hastanelerinin C hastanesi adı altında birleşmesi halinde ise söz konusu
Kanunun 23'üncü ve 25'inci maddelerinden hareketle, birleşmeyi takip eden ay
başında aylıklardan yapılan üyelik aidatı kesintileri esas alınmak şartıyla
o işyerinde en çok üye kaydetmiş sendikanın iş yeri sendika temsilcisi seçmeye
yetkili olduğu,
mütalaa edilmektedir.