Açıktan vekil atananların kamu görevlileri sendikalarına üye olabileceklerri

Sağlık Bakanlığının taşra teşkilatında köy ve beldelerdeki sağlık evi ve sağlık ocaklarında açıktan vekil olarak atanan ebe ve hemşirelerin kamu görevlileri sendikalarına üye olup olamayacakları hususunda görüş talep edilen ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun "Amaç" başlıklı 1'inci maddesinde; "Bu Kanunun amacı, kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve meslekî hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için oluşturdukları sendika ve konfederasyonların kuruluşu, organları, yetkileri ve faaliyetleri ile sendika ve konfederasyonlarda görev alacak kamu görevlilerinin hak ve sorumluluklarını belirlemek ve her hizmet kolunda yetkili kamu görevlileri sendikaları ve bunların bağlı bulundukları konfederasyonlar ile Kamu İşveren Kurulu arasında yürütülecek toplu görüşmelere ilişkin esasları düzenlemektir." hükmüne; "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde; "Bu Kanun, Devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadî teşebbüslerinde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum veya kuruluşlarında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlileri hakkında uygulanır." hükmüne; "Tanımlar" başlıklı değişik 3'üncü maddesinde "a) Kamu Görevlisi : Kamu kurum ve kuruluşlarının işçi statüsü dışındaki bir kadro veya sözleşmeli personel pozisyonunda çalışan, adaylık veya deneme süresini tamamlamış kamu görevlilerini?, ifade eder." hükmüne yer verilmiştir.
Bununla birlikte, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun "Tanımlar" başlıklı 3'üncü maddesinin (a) bendindeki "Kamu Görevlisi" tanımından "daimi suretle" çalışmak şartı 04/04/2007 tarihli ve 5620 sayılı Kanunun 4'üncü maddesiyle kaldırılmıştır.
Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet Görevi ve Aylık Verilmesinin Şartları" başlıklı değişik 86'ncı maddesinde; "Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir?, Ancak, ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, köy ve kasaba imamlığına ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahallî idarelerde izin şartı aranmaz) ile açıktan vekil atanabilir." hükmü; "Vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler" başlıklı 175'inci maddesinde; "Açıktan vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil edilir." hükmü yer almıştır.
Öte yandan, gerek ülkemizin katılımcı yönetim anlayışı çerçevesinde demokrasinin geliştirilmesinin vazgeçilmez öğesi olarak kabul ettiği örgütlü toplumun hayata geçirilmesi gerekse imzaladığımız Uluslararası Çalışma Örgütünün çalışma hayatına ilişkin sözleşmelerinde çalışanlara örgütlenme hakkının tanınmasının gerektiği anlayışına uygun olarak kamu çalışanlarımızın sendikal hak ve özgürlükleri geliştirilmektedir. Bu noktada sözleşmeli personelin sendika üyesi olabilmesi hususunda 4688 sayılı Kanunda değişikliler yapılmış, 657 sayılı Kanunun 4/C maddesi hükmü gereği istihdam edilen geçici personelin sendika üyesi olmasının önündeki engeller kaldırılmıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar ışığında, 4688 sayılı Kanunun 3'üncü maddesinde yer alan "Kamu görevlisi" tanımından "daimi surette" çalışılması ibaresinin çıkartılması ve sendika üyeliğinin sosyal bir hak olduğu ve vekil olarak atanan personelin memurlara sağlanan sosyal haklardan yararlanacağı da göz önüne alındığında Bakanlığınız taşra teşkilatında köy ve beldelerdeki sağlık evi ve sağlık ocaklarında açıktan vekil olarak atanan ebe ve hemşirelerin kamu görevlileri sendikalarına üye olabilecekleri mütalaa edilmektedir.