Açıktan vekil atananların kamu görevlileri sendikalarına üye olabileceklerri
Köy ve beldelerdeki sağlık evi ve ocaklarında açıktan vekil olarak atanan ebe ve hemşirelerin kamu görevlileri sendikalarına üye olabilecekleri hk
Sağlık Bakanlığının taşra teşkilatında köy ve beldelerdeki sağlık evi ve sağlık
ocaklarında açıktan vekil olarak atanan ebe ve hemşirelerin kamu görevlileri
sendikalarına üye olup olamayacakları hususunda görüş talep edilen ilgi yazı
incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun "Amaç"
başlıklı 1'inci maddesinde; "Bu Kanunun amacı, kamu görevlilerinin ortak
ekonomik, sosyal ve meslekî hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi
için oluşturdukları sendika ve konfederasyonların kuruluşu, organları, yetkileri
ve faaliyetleri ile sendika ve konfederasyonlarda görev alacak kamu görevlilerinin
hak ve sorumluluklarını belirlemek ve her hizmet kolunda yetkili kamu görevlileri
sendikaları ve bunların bağlı bulundukları konfederasyonlar ile Kamu İşveren
Kurulu arasında yürütülecek toplu görüşmelere ilişkin esasları düzenlemektir."
hükmüne; "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde; "Bu Kanun, Devletin
veya diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin
görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler
ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadî teşebbüslerinde, özel kanunlarla
veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller
ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum veya kuruluşlarında işçi
statüsü dışında çalışan kamu görevlileri hakkında uygulanır." hükmüne;
"Tanımlar" başlıklı değişik 3'üncü maddesinde "a) Kamu Görevlisi
: Kamu kurum ve kuruluşlarının işçi statüsü dışındaki bir kadro veya sözleşmeli
personel pozisyonunda çalışan, adaylık veya deneme süresini tamamlamış kamu
görevlilerini?, ifade eder." hükmüne yer verilmiştir.
Bununla birlikte, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunun "Tanımlar"
başlıklı 3'üncü maddesinin (a) bendindeki "Kamu Görevlisi" tanımından
"daimi suretle" çalışmak şartı 04/04/2007 tarihli ve 5620 sayılı Kanunun
4'üncü maddesiyle kaldırılmıştır.
Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet Görevi ve
Aylık Verilmesinin Şartları" başlıklı değişik 86'ncı maddesinde; "Memurların
kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma
nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden
veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir?, Ancak, ilkokul öğretmenliği
(Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, köy ve beldelerdeki
ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, köy ve kasaba imamlığına
ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahallî idarelerde izin şartı aranmaz)
ile açıktan vekil atanabilir." hükmü; "Vekalet, ikinci görev
aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler" başlıklı 175'inci maddesinde; "Açıktan
vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar
ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil
edilir." hükmü yer almıştır.
Öte yandan, gerek ülkemizin katılımcı yönetim anlayışı çerçevesinde demokrasinin
geliştirilmesinin vazgeçilmez öğesi olarak kabul ettiği örgütlü toplumun hayata
geçirilmesi gerekse imzaladığımız Uluslararası Çalışma Örgütünün çalışma hayatına
ilişkin sözleşmelerinde çalışanlara örgütlenme hakkının tanınmasının gerektiği
anlayışına uygun olarak kamu çalışanlarımızın sendikal hak ve özgürlükleri geliştirilmektedir.
Bu noktada sözleşmeli personelin sendika üyesi olabilmesi hususunda 4688 sayılı
Kanunda değişikliler yapılmış, 657 sayılı Kanunun 4/C maddesi hükmü gereği istihdam
edilen geçici personelin sendika üyesi olmasının önündeki engeller kaldırılmıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar ışığında, 4688 sayılı Kanunun 3'üncü
maddesinde yer alan "Kamu görevlisi" tanımından "daimi surette"
çalışılması ibaresinin çıkartılması ve sendika üyeliğinin sosyal bir hak olduğu
ve vekil olarak atanan personelin memurlara sağlanan sosyal haklardan yararlanacağı
da göz önüne alındığında Bakanlığınız taşra teşkilatında köy ve beldelerdeki
sağlık evi ve sağlık ocaklarında açıktan vekil olarak atanan ebe ve hemşirelerin
kamu görevlileri sendikalarına üye olabilecekleri mütalaa edilmektedir.