Bakmakla yükümlü olunan engelli yakın için izin verilmesi

30/01/2010 tarihli ve 27478 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler" konulu Başbakanlık Genelgesinin (3) numaralı fıkrasında ise kamu çalışanlarına özürlü aile ferdinin günlük bakımını yapması için izin kullanımında gerekli kolaylığın sağlanacağı ifadesinin yer aldığını belirterek, "kolaylık" ifadesinden ne anlaşılması gerektiği hususunda görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 29/08/2009 tarihli ve 2009 yılı Toplu Görüşmeleri Mutabakat Metninin "Taraflarca Gerçekleştirilmesi Öngörülen Hususlar" başlıklı Ek 1 sayılı Listenin 1 inci maddesinde, "Kamu çalışanlarının kanunen bakmakla yükümlü bulunduğu bakıma muhtaç engelli aile fertlerinin olması durumunda, söz konusu personele engelli aile ferdinin bakımı için günlük 1 saat izin verilmesi ve personelin nöbet ve gece çalışmasından muaf tutulması için gerekli mevzuat düzenlemelerinin yapılması." ifadesi yer almaktadır.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 34 üncü maddesinde 4/4/2012 tarihli ve 6289 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi ile değiştirilmeden önce "Toplu görüşmenin sonuçlanması ve mutabakat metni"ne ilişkin hüküm yer almakta olup, söz konusu maddede "Toplu görüşme en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre içinde anlaşmaya varılırsa, düzenlenen mutabakat metni taraflarca imzalanır.
Mutabakat metni, uygun idarî, icraî ve yasal düzenlemelerin yapılabilmesi için Bakanlar Kuruluna sunulur. Bakanlar Kurulu üç ay içinde mutabakat metni ile ilgili uygun idarî ve icraî düzenlemeleri gerçekleştirir ve kanun tasarılarını Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar." hükmü yer almakta idi. Görüldüğü üzere, mezkur hükümde toplu görüşme sonucunda imzalanan mutabakat metninin, uygun idarî, icraî ve yasal düzenlemelerin yapılabilmesi için Bakanlar Kuruluna sunulacağı, Bakanlar Kurulunun ise üç ay içinde mutabakat metni ile ilgili uygun idarî ve icraî düzenlemeleri gerçekleştireceği ve kanun tasarılarını Türkiye Büyük Millet Meclisine sunacağı ifade edilmektedir. Dolayısıyla, toplu görüşme sonucunda imzalanan mutabakat metninde yer alan hususlara ilişkin gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılmadan bahsi geçen düzenlemelerin kamu çalışanlarına uygulanacağına dair herhangi bir hüküm mezkur Kanunda yer almamaktadır.
Diğer taraftan, 30/01/2010 tarihli ve 27478 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler" konulu ve 2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesinin (3) numaralı fıkrasında; "Kamu çalışanlarının kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyinin bakıma muhtaç olduğunun ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla bu durumdaki personele; özürlü aile ferdinin günlük bakımı için izin kullanımında gerekli kolaylık sağlanacak ve personel mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulacaktır." hükmü yer almakta olup, söz konusu hükümde kamu çalışanlarına özürlü aile ferdinin günlük bakımını yapması için izin kullanımında gerekli kolaylığın sağlanacağı ifade edilmekle birlikte ilgililere günde ne kadar süre ile ya da ne şekilde izin verileceğine dair bir düzenleme yer almamaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 102 nci maddesi, memurların hizmet yılları itibariyle yıllık izinlerini nasıl ve ne şekilde kullanacaklarını; değişik 104 üncü maddesi, doğum, evlenme ve ölüm gibi hallerde ve bu hallerden başka mazerete dayalı verilecek mazeret izinlerinin süresini ve esaslarını; 105 inci maddesi, memurların hastalanmaları halinde verilecek hastalık izinleri ile memurların bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığa tutulmuş olması hallerinde, bu hallerini raporla belgelendirmeleri şartıyla verilecek refakat izinlerini; değişik 108 inci maddesi ise, bazı durumların gerçekleşmesi halinde verilecek aylıksız izinlerin süre ve esaslarını hükme bağlamış olup, mezkur Kanunda Devlet memurlarına bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyinin günlük bakımını yapması için izin verilmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde,
-gerek 657 sayılı Kanunda gerekse kamu çalışanlarına ilişkin diğer personel mevzuatında kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyi bulunan kamu çalışanlarına özürlü aile ferdinin günlük bakımını yapması için verilecek iznin süre ve esaslarını düzenleyen herhangi bir hüküm bulunmamakta olup; 2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesinin mezkur hükmünde kamu çalışanlarına kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile ferdinin günlük bakımı için izin kullanımında gerekli kolaylık sağlanacağının belirtilmesi sebebiyle, Bakanlığınız personelinin kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile ferdinin günlük bakımını yapması için mesai saatleri içinde izin kullanması hususunda gerekli kolaylığın Kurumunuzca sağlanması gerektiği,
- Söz konusu iznin günde kaç saat verileceği hususunun ise Bakanlığınız personelinin kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile ferdinin özür durumu, özürlü aile bireyine yapılacak bakımın niteliği, personelin konumu gibi çeşitli değişkenler göz önünde bulundurularak Bakanlığınızca belirlenmesinin uygun olacağı,
mütalaa edilmektedir.