Aylıksız izin süresinin uzatılması, aylıksız izin dönüşü kullanılacak mehil müddeti, sözleşmeli sağlık personelinin yıllık izni, istifa sonrası göreve dönüşte yıllık izinin kullanılması

1- Eşinin yurtdışında sürekli görevle görevlendirilmesi veya yurtdışına eğitim amacıyla gönderilmesi sebebiyle aylıksız izinli sayılan personelin, eşinin görev/eğitim süresinin bir yıldan az süre ile uzatılması halinde aylıksız izninin bir yıldan az uzatılıp uzatılamayacağı,
2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 77, 78 ve 108 inci maddeleri uyarınca aylıksız izinli sayılıp da yurtdışına gönderilen personele yurda dönüşlerde aylıksız izin bitim tarihinden farklı olarak mehil müddeti kullandırılıp kullandırılamayacağı, şayet uygunsa ne kadar mehil müddetinin tanınabileceği,
3- Kurumlarca yurtdışına gönderilen öğrenci ve memurlara yurda dönüşlerinde tanınan mehil müddetinin, eşlerinin aylıksız izninin bitim tarihini ne şekilde etkileyeceği,
4- 4924 sayılı Kanuna tabi sözleşmeli personelin, 657 sayılı Kanuna tabi bir göreve başlaması durumunda, yirmi günlük yıllık izninin bir yıllık memuriyet süresinin dolduğu tarihten itibaren mi kullandırılacağı, yoksa 4924 sayılı Kanun ve 657 sayılı Kanun gereği çalışılan sürenin toplam bir yıl olması halinde mi kullandırılacağı,
5- 2007 Yılında istifa ederek görevinden ayrılan personelin, 2008 Yılında tekrar memuriyete atanması halinde, 2007 Yılında kullanmadığı yıllık izninin 2008 Yılında 657 sayılı Kanunun 103 üncü maddesi uyarınca kullandırılıp kullandırılamayacağı,
hususlarında görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Aylıksız izin" başlıklı 108 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında; "Yetiştirilmek üzere (bursla gidenler dahil) yurt dışına Devlet tarafından gönderilen öğrenci ve memurlarla, yurt içine ve yurt dışına sürekli görevle atanan memurların eşlerine memuriyetleri süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok sekiz yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Bunların dönüşlerinde, bu Kanunun 72 nci maddesi çerçevesinde, görev yerlerine bağlı olmaksızın atamaları yapılır.
Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, memur derhal görevine dönmek zorundadır. Mazeret sebebinin kalkması halinde veya aylıksız izin süresinin bitiminde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılırlar.", "Yıllık izin" başlıklı 102 nci maddesinde; "Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.", 4924 sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un "Hizmet Sözleşmesi" başlıklı 5 inci maddesinin yedinci fıkrasında; "Sözleşmeli personelin izinleri hususunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uygulanır. Ancak, otuz günü aşan hastalık izinlerinde sözleşmeli personele yarım sözleşme ücreti ödenir. Ayrıca, sözleşmeli personelin yıllık izinleri birleştirilemez ve bu personele yıllık izinden düşülmek üzere mazeret izni verilemez." hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca, 06/06/2002 tarihli ve 24777 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 154 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nde; yıllık izin sürelerinin hesabında, hangi statüde olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ile kamu kurum ve kuruluşlarında geçmese dahi Devlet memurlarının kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilen hizmet sürelerinin dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Bilgilerini artırmak için yabancı memlekete gönderilenlerin hak ve yükümlülükleri" başlıklı 79 uncu maddesinin ilk fıkrasında; "78 inci maddede yazılı olanlar kadrolarında bırakılırlar? Bunların kademe ilerlemesi; emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri devam eder. İzin bitiminde yol süresi hariç 15 gün içinde görevlerine dönerler?" ve mezkur kanunun 80 inci maddesine dayanılarak çıkarılan ve 01/02/1974 tarihli ve 14786 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmeliğin "Göreve Dönme" başlıklı 21 inci maddesinin ilk fıkrasında; "Yurt dışına gönderilen Devlet memurları, tabi tutuldukları program sürelerinin bitiminde yol süreleri hariç olmak üzere, (15) gün içinde görevlerine dönerler. Bu sürenin bitiminde, özürsüz olarak görevlerine başlamayanlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümleri uygulanır." hükümlerine yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanun'un 103 üncü maddenin birinci fıkrasında; "...Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde;
1- Yetiştirilmek üzere (bursla gidenler dahil) yurt dışına Devlet tarafından gönderilen memurlarla, yurt içine ve yurt dışına sürekli görevle atanan memurların görev/eğitim sürelerinin bir yıldan fazla olması halinde, eşlerine bir yıldan az süreli aylıksız izin verilemeyeceği; ancak görev sürelerinin bir yıldan az süre ile uzatılması halinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 108 inci maddesinin 4 üncü fıkrası çerçevesinde aylıksız izin alan eşlerinin, aylıksız izinlerinin en az bir yıl süre ile uzatılabileceği ve 108 nci maddenin 5 inci fıkrasındaki "Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, memur derhal görevine dönmek zorundadır." hükmü gereğince eşinin görevinin/eğitiminin sona ermesinin akabinde ilgili personelin, aylıksız izni bitmemiş olsa dahi, görevine dönmesi gerekeceği,
2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 77, 78 ve 108 inci maddelerinde Devlet memurlarına hangi hallerde ve ne kadar süreyle aylıksız izin verileceği düzenlenmiş olup, mezkur Kanunun 78 inci maddesi uyarınca bilgilerini artırmak üzere yurtdışına gönderilenlerin, mezkur Kanunun 79 uncu maddesinin ilk fıkrası ve Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmeliğin 21 inci maddesinin birinci fıkrası gereği izin bitiminde yol süresi hariç 15 günlük mehil müddetinin tanınabileceği; 77 nci madde çerçevesinde yabancı bir memleket veya uluslar arası kuruluşta hizmet alma amacıyla aylıksız izin alanların ve 108 inci maddenin dördüncü fıkrası çerçevesinde, eşinin yurtdışına eğitim amacıyla gönderilmesi veya sürekli görevle atanması sebebiyle aylıksız izin alanların, aylıksız izinler için belirlenen sürelerin bitiminde yol izni ve/veya mehil müddeti olarak ilave edilecek herhangi bir süre öngörülmemiş olmasından ve mezkur Kanunun 108 inci maddesinin beşinci fıkrasında "?aylıksız izin süresinin bitiminde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılırlar." hükmüne yer verilmiş olmasından bahisle, 77 ve 108 inci maddeler uyarınca aylıksız izin alan personele aylıksız izin sonrası göreve dönmesine ilişkin olarak Kanunda öngörülmeyen ilave bir izin süresinin verilemeyeceği,
3- Kurumları tarafından yurtdışına gönderilen öğrenci ve memurlara yurda dönüşlerde tanınan mehil müddetinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince aylıksız izin alan eşlerinin aylıksız izninin bitim tarihini Kanunda açıkça bir düzenleme olmaması sebebiyle etkilemesinin mümkün olmadığı, dolayısıyla aylıksız izin alan personelin, aylıksız izninin bitiminde görevine başlaması gerekeceği,
4- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 102 nci maddesi ve 154 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği uyarınca, Devlet memurlarından kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ile kamu kurum ve kuruluşlarında geçmese dahi kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilen hizmet süreleri toplamı en az bir yıl olan Devlet memurlarının aday memur olsa dahi yıllık izin hakkının bulunduğu, binaenaleyh ilgili personelin 4924 ve 657 sayılı Kanunlara tabi olarak çalıştığı sürenin toplam bir yıl olması halinde yıllık izin hakkına sahip olduğu,
5- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 102 ve 103 üncü maddeleri gereğince asgari 1 yıl hizmeti bulunan Devlet memurlarının, istemeleri halinde cari yıl ile bir önceki yıldan dolayı hak kazandıkları izinleri bulundukları yıl içerisinde kullanmaları mümkün bulunmakta olup, buna göre, cari yıl ile bir önceki yıl içinde hiç çalışmamış olanlara yıllık izin verilmesi mümkün bulunmamakla birlikte bu yıllar içinde birkaç gün de olsa filen çalışmış olanlara yıllık izin verilebileceği, dolayısıyla 2007 Yılında memuriyetten istifa edip 2008 yılında tekrar göreve başlayan ilgili personelin 2007 Yılında birkaç gün de olsa fiilen çalışmış olması halinde 2007 Yılına ilişkin yıllık iznini 2008 Yılında kullanabileceği,
değerlendirilmektedir.