Fon uzmanlarına bir derece verilmesi deneçi olarak atanması

Başkanlığınızda Fon Uzmanı kadrosunda görev yapan bir personelin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76 ncı maddesi çerçevesinde mesleğe yarışma ve yeterlik sınavı ile girilen bir başka kariyer meslek olan Fon Denetçiliği kadrosuna atanıp atanmayacağı hususundaki ilgi yazı incelenmiştir.

5411 sayılı Bankacılık Kanununun 121?inci maddesinin birinci, ikinci ve yedinci fıkralarında; ?Bu Kanun ile Fona verilen görevlerin gerektirdiği görev ve hizmetler, Fon avukatları, Fon denetçisi ve denetçi yardımcıları, Fon uzmanı ve uzman yardımcılarından oluşan meslek personeli ile idarî personel eliyle yürütülür. Fonun her türlü personelinin bu Kanunun 113 üncü maddesinin birinci fıkrasının (?)(2) bentlerinde yer alan nitelikleri taşımaları zorunludur. (2) Başkan yardımcıları, daire başkanları, müdürler, başkanlık müşavirleri ve meslek personeli kadro karşılığı sözleşmeli statüde istihdam edilir. Kadro karşılığı sözleşmeli çalışan Fon personeli ücret, malî ve sosyal haklar dışında her türlü hak ve yükümlülükleri yönünden 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbidir.

Fon denetçi yardımcılığı ile Fon uzman yardımcılığına atanacaklar, merkezî yarışma sınavıyla belirlenenler arasından seçilir. Fon uzman yardımcılığı ve Fon denetçi yardımcılığına atananlar, üç yıl çalışmak ve olumlu sicil almak kaydıyla Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az (C) düzeyinde veya buna denk kabul edilen uluslararası geçerliliği bulunan yabancı dil puanı alması, yeterlik sınavında başarılı olması ve konuları ile ilgili hazırlayacakları tezin oluşturulacak jüri tarafından kabul edilmesi hâlinde uzman veya denetçi olarak atanır ve bunlara bir defaya mahsus olmak üzere bir derece yükseltilmesi uygulanır. Mazereti olmaksızın tez hazırlamayan veya sınava girmeyen veya sınavda iki defa başarısız olanlar diğer kamu kurum ve kuruluşlarındaki öğrenim durumlarına uygun kadrolara atanmak üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.? hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74 üncü maddesinin birinci fıkrasında; ?Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakatı ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür. Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteği de şarttır.? ve 76 ncı maddesinde de; ?Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.? hükmü yer almaktadır.

Bilindiği üzere, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren idarenin yeniden düzenlenmesi konusunda yapılan çalışmaların önemli bir bölümünü kamu personel rejiminin geliştirilmesi çerçevesinde meslek memuru, ihtisas memuru veya mütehassıs gibi unvanlar altında, Devlet memurlarında aranan genel şartlar yanında özel şartlar da gerektiren ve mesleğe sınavla başlanan, bütün çalışmalarını belli bir alanda yoğunlaştırarak çalıştığı kamu kurum veya kuruluşunun görev alanıyla ilgili konularda eğitim, uygulama ve deneyim yoluyla gerek teorik gerekse pratik gelişmeleri takip ederek geniş bilgi, tecrübe, yüksek kabiliyet ve ustalık kazanmış personel istihdam edilerek, bunların kurum ve kuruluşların beyni durumuna getirilmesi kamu hizmetlerinin sunumunda etkinliği ve verimliliği sağlamak bakımından önemli olmuştur.

Kariyer meslek olarak adlandırılan ve uzmanlar, müfettişler, denetçiler, kontrolörler, murakıplar ve benzeri unvanlardan oluşan yukarıda bahsedilen personel grubuna ilişkin olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-11 maddesinde düzenleme yapılmış olup, bu maddede unvanları sayılan personele yukarıda yer verilen niteliklerin kazandırılması ve bu niteliklerinin korunarak mesleklerinin kariyer hale getirilebilmesi için diğer Devlet memurlarından farklı bir atama ve yetiştirilme prosedürüne tabi tutulmaları zorunlu kılınmıştır.

Bu bakımdan, bünyesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-11 maddesinde sayılan kariyer meslek mensubu personel istihdam eden bütün kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş kanunlarında bu meslek unvanlarına yapılacak atama prosedürüne ilişkin özel düzenleme yaparak 657 sayılı Kanunda yer alan atamaya ilişkin maddeler karşısında kariyer meslek mensuplarına diğer Devlet memurlarına göre özel bir statü kazandırdıklarından, kariyer mesleklere yapılacak atamalarda kamu kurum ve kuruluşlarının kendi kanunlarında yer alan hükümler özel kanun hükmü 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan hükümler ise genel kanun hükmü niteliğinde bulunmaktadır.

Bu özel statü gereği, kariyer meslek olarak kabul edilen unvanlara atama yapılabilmesi için sırasıyla mesleğe diğer Devlet memurlarından farklı özel bir yarışma sınavı ile yardımcı statüsünden başlanılması ve belirli süreli özel nitelikli meslek içi eğitimden sonra yine özel bir yeterlik sınavında başarı gösterilmesi temel şart olarak aranmaktadır.

Meslekte yetişmek için öngörülen bu prosedürden dolayı da her kariyer meslek mensubu, bütün çalışmalarını yardımcı olarak başladığı meslek tarafından sunulması gereken hizmetlerde yoğunlaştırarak sadece o meslekte geniş bilgi, tecrübe, yüksek kabiliyet ve ustalık kazanmakta olduğundan, başka bir kariyer mesleğe atanmak istemesi halinde yeniden yardımcılık aşamasından başlayarak o meslek için öngörülen yetişme programını başarıyla tamamlayarak yetişme dönemini müteakiben açılacak sınavda başarılı olması gerekmektedir.

Bu itibarla, yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalardan; Başkanlığınızda meslek personeli olarak görev yapmakta olan;

-Fon Denetçi Yardımcılarının Fon Denetçisi unvanına, Fon Uzman Yardımcılarının Fon Uzmanı unvanına atanmaları yönünden özel kanun niteliğindeki 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 121?inci maddesinde yer verilen hükümlere, Fon Denetçi Yardımcıların, Fon Uzman Yardımcıların, Fon Denetçilerinin ve Fon Uzmanlarının diğer idari kadrolara atanmaları hususunda ise genel kanun niteliğindeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74 üncü ve 76 ncı maddeleri hükümlerine tabi oldukları,

-Fon Denetçilerinin ve Fon Uzmanlarının ise 5411 sayılı Kanunda özel bir hüküm bulunmadıkça Fon Denetçiliğinden Fon Uzmanlığına, Fon Uzmanlığından ise Fon Denetçiliğine atamalarının yapılamayacağı mütalaa edilmektedir.