Sendikalrın disiplin kurullarında temsili

Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü Disiplin Kurulunda kamu görevlileri sendikaları temsilcilerinin bulunup bulunamayacağına ilişkin ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesinin E:1988/5, K:1988/55 sayılı 22.12.1988 tarihli kararında belirtildiği üzere, 23/7/1965 tarihli ve 12056 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundan önce, Devlet Memurlarının aylık ve kadrolarına ilişkin hükümler, 3656 sayılı Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Kanun ile 3659 sayılı Bakanlar ve Devlet Müesseseleri Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülü Hakkında Kanun ile düzenlenmişti.
Ancak, daha sonra 657 sayılı Kanun yürürlüğe konularak, 3656 sayılı Kanun yürürlükten kaldırıldığı halde, söz konusu 117'nci maddede kamu iktisadi teşebbüslerinden söz edilmediği için, 3659 sayılı Kanun, yerine geçecek yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükte tutulmuş, bu Kanuna tabi personelin hak ve yararlarını korumak ve dengeyi kurmak amacıyla 657 sayılı Kanunun Ek Geçici 9 ve 21'inci maddeleriyle ilişki kurulmuştu.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Ek Geçici 9'uncu maddesinin birinci fıkrasında; "3659 sayılı Kanunla ek değişiklikleri, 2847 sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine tabi olan kurumların (Et ve Balık Kurumu ve Petrol Ofisi dahil) personeli hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar, söz konusu kanunların ilgili hükümleri ile özel kanunlardaki hükümlerin uygulanmasına devam olunur.", 3659 sayılı Bankalar ve Devlet Müesseseleri Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülü Hakkında Kanununun 1'inci maddesinde; "Aşağıda yazılı müesseseler memurları bu kanun hükümlerine tabidir:
A)Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi teşekküllerin teşkilatiyle idare ve murakabeleri hakkındaki 3460 sayılı Kanun hükümlerine tabi teşekküller ve müesseseler,
B)Hususi kanunlarla kurulan bankalar ve teşekküllerle hususi surette teşekkül eden ve sermayesinin yarısından fazlası Devletin veya bu kanunda yazılı teşekkül ve müesseselerin elinde bulunan milli bankalardaki memurlar,
C)Devletçe veya mülhak veya hususi bütçeli idarelerce veya belediyelerce veya yukarıdaki bendlerde yazılı teşekkül ve bankalar tarafından sermayesinin yarısından fazlasına iştirak suretiyle kurulan teşekküller ve bunların aynı nispette iştirakleriyle vücut bulan kurumlar ve ticaret ve sanayi odaları ve borsalar veya satın alınıp belediyelere bağlanan müesseseler." ve 2804 sayılı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Kanununun 12'nci maddesinde; "M.T.A. Enstitüsünün memur ve müstahdemleri halk ile ve mensup oldukları Enstitü ile, muamele ve münasebetlerinde, hususi müessese müstahdemleri gibi muameleye tabi olup haklarında Memurin Muhakematı hakkındaki Kanun ile Memurin Kanunu hükümleri tatbik olunmaz." hükümleri yer almakta olup, bu hükümlerden, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü memurlarının, 3460 sayılı Kanun hükümlerine tabi teşekkül ve müesseselerin memurları gibi aylıklarının tevhit ve teadülü hakkında 3659 sayılı Kanuna tabi oldukları anlaşılmaktadır.
Ancak, 4.7.1938 tarih ve 3950 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3460 sayılı Sermayesinin Tamamı Devlet Tarafından Verilmek Suretiyle Kurulan İktisadi Teşekküllerin Teşkilatıyla İdare ve Murakabeleri Hakkında Kanun, 21.3.1964 tarih ve 11662 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 440 sayılı İktisadi Devlet Teşekkülleriyle Müesseseleri ve İştirakler Hakkında Kanunun 36'ncı maddesiyle, 440 sayılı Kanun, 22.10.1983 tarih ve 18199 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2929 sayılı İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında Kanunun 66'ncı maddesiyle, 2929 sayılı Kanun, 18.6.1984 tarih ve 18435 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmümde Kararnamenin 63'üncü maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla, 3659 sayılı Kanunun 1'inci maddesinde 3460 sayılı Kanununa yapılan atıf 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılmış sayılmaktadır.
Diğer taraftan, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 3'üncü maddesinin (b) bendinde; "...Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevleri; genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, kurul ve daire başkanları, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürleri, müfettiş ve müfettiş yardımcıları ile ekli 1 sayılı cetvelde kadro unvanları gösterilen diğer personel eliyle gördürülür.
Bunlar hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen hükümler dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır." hükmü yer almaktadır.
2004 yılında kamu görevlileri sendikaları ile Kamu İşveren Kurulu arasında gerçekleştirilen toplu görüşmelerde taraflar arasında mutabakata varılan konulardan birisi de "disiplin cezası vermeye yetkili kurullarda memurun bağlı bulunduğu sendikanın temsilcisinin bulunması konusunda Avrupa Birliği uygulamasına bakılarak değerlendirme yapılması" olup, mutabakat zaptının bu maddesinin gerçekleştirilmesini temin etmek üzere aynı Yönetmeliğin "Kurulların kuruluşuna ilişkin esaslar" başlıklı 4'üncü maddesine 4/7/2005 tarihli ve 2005/9138 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Yönetmelikle eklenen fıkrada; "Hakkında disiplin soruşturması yürütülen Devlet memurunun üyesi olduğu sendikanın temsilcisi de bu maddede belirtilen disiplin ve yüksek disiplin kurullarında yer alır. Her bir disiplin ve yüksek disiplin kurulunda görevlendirilen temsilci ilgili sendika tarafından önceden bildirilir. Bu şekilde üyesi çift sayıya ulaşan kurullarda oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın kararına itibar edilir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar muvacehesinde, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü memurlarının, kamu iktisadi teşebbüsleri memurları gibi 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılmış olan genel yönetmeliklere tabi oldukları değerlendirildiğinden, disiplin ve yüksek disiplin kurullarında sendika temsilcisinin yer alması gerektiği mütalaa edilmektedir.