Taşra teşkilatında şube müdürlüğü kurulması

?. Müsteşarlığı ?.Bölge Müdürlüğünde bulunan bir adet şube müdürlüğü kadrosunun ?. Bölge Müdürlüğüne aktarılması işleminin Bakanlar Kurulu kararı alınmak suretiyle mi yoksa Bakanlık Onayı ile mi yapılacağı hususundaki tereddüde ilişkin olarak Başkanlığımız görüşünün talep edildiği ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esaslan Hakkında Kanunun "Bakanlık taşra teşkilatı" başlıklı 8'nci maddesinde; "Bakanlığın kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek ve yürütmekte oldukları hizmetleri vatandaşlara sunmakla görevli bakanlık taşra teşkilatı, ihtiyaca göre aşağıdaki kuruluşların tamamından veya birkaçından meydana gelecek şekilde düzenlenir.
a) İl valisine bağlı il kuruluşları,
b) Kaymakama bağlı ilçe kuruluşları,
c) Doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşları." hükmü, 'Hiyerarşik kademeler ve birim unvanları" başlıklı 15'inci maddesinde; "Bakanlık merkez, taşra, yurt dışı teşkilatları ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının hiyerarşik kademeleri; hizmetin özelliklerinden kaynaklanan farklılıklar dikkate alınmak kaydıyla aşağıdaki şekilde düzenlenir.
e) Taşra teşkilatı il kuruluşlarında:
1. Vali,
2. İl Müdürlüğü,
3. Şube Müdürlüğü,
4. Şeflik,
5.Memurluk.' hükmü, "Bakanlık merkez teşkilatı ile bakanlık bağlı kuruluşlarının
düzenlenmesinde uyulacak esas ve usuller" başlıklı 16'ncı maddesinin (b) bendinde; "Diğer daire başkanlıkları ile şube müdürlükleri hizmetin özelliğine göre ilgili bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulur, kaldırılır, aynı bakanlık içerisinde veya bakanlıklar arasındaki bağlantısı değiştirilir." hükmü, "Taşra teşkilatına ilişkin esaslar" başlıklı 17'nci maddesinin (d) bendinde; "Sürekli görev veya hizmet yapacak taşra teşkilatı ihtiyaçlara ve hizmetin özelliklerine göre bölge, il ve ilçe kuruluşları olarak, ilgili merkez teşkilatının teklifi üzerine Devlet Planlama Teşkilatı ile Devlet Personel Başkanlığının görüşleri alınarak Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulur, kaldırılır veya değiştirilir." hükmü, "Kurulma işlemlerinin tamamlanması" başlıklı 20'nci maddesinde ise; "Bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların kurulma işlemleri, genel hükümlere göre kadro alınması ile tamamlanır." hükmü bulunmaktadır.
190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Kadroların dağılımı" başlıklı 8'inci maddesinin (a) ve (c) fıkralarında: "Ekli cetvellerde yer alan ve kuruluşlara tahsis edilmiş olan serbest kadroların bu Kanun Hükmünde Kararnameye eklendikleri tarihten itibaren üç ay içinde unvan, sınıf, derece ve adet belirtilmek suretiyle, yurtiçinde merkez ve taşra birimleri itibariyle, yurtdışında toplam sayı olarak dağılımı yapılır.
Bu dağılımda sonradan yapılacak değişikliklerde de aynı usullere uyulur. Ancak taşra için tahsis edilmiş kadrolar, merkeze alınamaz. Merkezdeki kadroların taşra teşkilatına tahsisi ikinci fıkradaki mercilere bildirilmek kaydıyla, ilgili Bakanın onayıyla yapılır. Değiştirilen veya ihdas edilen kadrolar, bu kadroların dağılımına ilişkin cetvellerin ilgili mercilerce vize veya onaylandığı tarihten itibaren geçerli olmak üzere kullandır ve aylık ödemeler vizeli veya onaylı kadro dağılım cetvellerine göre yapılır." hükmü yer almaktadır.
217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Görev" başlıklı 3'üncü maddesinde ise; "Devlet Personel Başkanlığı'nın görevleri şunlardır: ...
c) Personel ve teşkilatlanma konuları ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan ve Başkanlığa sunulan kanun, tüzük ve yönetmelik tasan ve tekliflerini incelemek, bunları görüş ve teklifleriyle birlikte Başbakanlığa sunmak,...
g) Personel mevzuatı ve teşkilatlanma ile ilgili konularda, kamu kurum ve kuruluşlarında değişik uygulamaları önleyecek ve uygulama birliğini s ağlıya e ak tedbirleri tesbit etmek ve uygulamayı izlemek,...
k) Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamına dahil kurumların görevlerinde, görevlerin bölünüşünde, teşkilatında, metotlarında ve mevzuatında ortaya çıkacak aksaklıkları, bozuklukları ve eksiklikleri giderecek çalışmalar yapmak ve bu amaçla hazırlanacak tasarı ve teklifler ile yeniden kurulacak kurumların teşkilat ve görevleri hakkında görüş vermek, ..." hükmü bulunmaktadır.
17/02/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin "Görüş alma" başlıklı 6'ncı maddesinde;
"(1) Başbakanlığa sunulmadan önce, taslaklar hakkında ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınır. Bu çerçevede ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra;
a) Bakanlıklarca hazırlanan ekonomik, sosyal politikalar ve tedbirlerle ilgili kanun ve kanun hükmünde kararname taslakları ile yeni bir teşkilatlanmayı öngören taslaklar hakkında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının,
b) Kamu personeli ve teşkilatlanmayla ilgili olarak hazırlanan taslaklar hakkında Devlet Personel Başkanlığının, ...
görüşlerinin alınması zorunludur." ifadesine yer verilmiştir.
Bakanlıkların taşra teşkilatları il kuruluşları bünyesinde yer alan birimlerin kadrolarının taşra teşkilatları arasında aktarılması bakan onayıyla mümkün olmakla birlikte, mezkur madde hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, şube müdürlüğü; bakanlık taşra teşkilatı il kuruluşları bünyesinde yer alan bir hiyerarşik kademe ve bakanlık merkez teşkilatında hizmetin üretildiği temel birim olarak düzenlendiğinden, şube müdürü kadrosunun aktarılacağı il teşkilatı bünyesinde şube müdürlüğünün kurulmasına ilişkin işlemin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamaların birlikte değerlendirilmesi neticesinde, bakanlıkların merkez teşkilatında şube müdürlüklerinin kurulması, kaldırılması, aynı bakanlık içerisinde veya bakanlıklar arasındaki bağlantılarının değiştirilmesi hususunda Bakanlar Kurulu kararı alınması gerektiği, ancak, il teşkilatları bünyesinde yer alan şube müdürlüklerinin kurulması, kaldırılması ya da değiştirilmesi ile şube müdürü kadrosunun taşra teşkilatları arasında aktarılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı alınmasını zorunlu kılan bir düzenlemeye yer verilmediği, bununla birlikte, şube müdürü kadrosunun aktarılması işlemi bu kadronun aktarıldığı taşra teşkilatı bünyesinde yeni bir hizmet biriminin kurulmasını gerektirmesi sebebiyle, öncelikle ilgili il teşkilatı bünyesinde şube müdürlüğü kurulmasına ilişkin olarak yetkili kurumların görüşünün alınması daha sonra söz konusu kadronun aktarılması gerektiği değerlendirilmektedir.