Vakıf üniversitesinin 217 KHK kapsamında olmadığı ve personelinin memur sayılmadığı
Vakıf Üniversitesi'nin 217 sayılı KHK kapsamına girmediği ve söz konusu Üniversitede çalışanların statüsünün belirlenmesi hk.
.?Vakfı tarafından 2547 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde
kurulan ?.Vakıf Üniversitesi Hastanesinde, 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak
çalıştığınız ve Yönetim Kurulu'nun kararı üzerine iş akdinizin feshinin mümkün
olduğundan bahisle, ilgili mevzuatınız gereğince görev tanımınızın ve tarif
edilen görevlerin doğası da dikkate alınarak 657 sayılı Kanun ile 217 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına girip girmediğine ilişkin Başkanlığımızın
görüşünü talep eden ilgi dilekçe incelenmiştir.
Bilindiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının "Yükseköğretim kurumları"
başlıklı 130'uncu maddesinde, kamu tüzel kişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip
üniversitelerin Devlet tarafından kanunla kurulacağı, vakıflar tarafından da
kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı
ile Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumu kurulabileceği
hüküm altına alınmıştır. Anılan maddede vakıflar tarafından kurulacak olan yükseköğretim
kurumlarının, idari ve mali konular dışında kalan akademik çalışmaları, öğretim
elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim
kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabi olduğu belirtilmiştir.
Anayasada yer alan bu hükümler dikkate alınarak, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı
Yükseköğretim Kanununda vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarına ilişkin
olarak Ek-2 ve Ek-18'inci maddelerinde düzenlemeler yapılmış olup, bu düzenlemelere
göre vakıfların kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla ve mali ve idari hususlar
dışında, akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden
2547 sayılı Kanunda gösterilen esas ve usullere uymak kaydıyla yükseköğretim
kurumları kurabileceği, kurulan yükseköğretim kurumlarının vakıf tüzel kişiliği
dışında ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olacağı, bu kurumların gelirlerinin, geçici
olarak dahi hiç bir suretle vakıf mamelekine veya hesaplarına intikal edemeyeceği,
bu yükseköğretim kurumlarına doğrudan doğruya bağış ve yardım yapılabileceği,
mali, idari ve ekonomik konularda Yükseköğretim Kurulunun gözetim ve denetimine
tabi olacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, mezkur Kanunda; vakıflar tarafından
kurulan yükseköğretim kurumlarının, akademik organları, öğretim elemanları,
eğitim-öğretim esasları, öğretim süreleri, öğrenci hakları hususlarında Devlet
yükseköğretim kurumlarıyla aynı uygulamalara tabi olduğu gibi, Devlet üniversitelerine
sağlanan mali kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen istifade
edecekleri, emlak vergisinden muaf tutulacakları da ifade edilmiştir.
Konuya ilişkin olarak, Anayasa Mahkemesinin E:1990/2 K:1990/10 sayılı Kararında
"Anayasa'nın 130'uncu maddesinde açıklanan hükümler; maddenin birinci fıkrasında
sayılan amaçlar ile yasayla kurulma, kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe
sahip olma, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasının gözetilmesi
kuralları ve üniversite elemanlarının serbestçe her türlü bilimsel araştırma
ve yayında bulunabilmeleri ve bunun sınırı, üniversite yönetim ve denetim organlarının
ve öğretim elemanlarının Yükseköğretim Kurulu'nun veya üniversitelerin yetkili
organlarının dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun görevlerinden
uzaklaştırılmayacaklarına ilişkin güvence ile yükseköğretim kurumlarının örgütlenmeleri
ve işleyişleriyle ilgili olarak maddenin dokuzuncu fıkrasında sayılan konuların
da yasayla düzenlenmesi zorunluluğu olarak gösterilebilir. Bu ilkeler, ister
Devlet, isterse vakıflar tarafından kurulsun, tüm yükseköğretim kurumlarına
yönelik kurallardır." ifadesine yer vermiş, söz konusu Mahkemenin E:1991/21
K:1992/42 sayılı Kararında ise "Anayasa'nın 130'uncu maddesi gereğince
üniversiteler, devlet ya da vakıflar tarafından kurulmuş olmalarına bakılmaksızın,
kamu tüzel kişiliğine sahip olacaklardır. Kamu tüzelkişiliği, üniversitelerin
zorunlu niteliklerinden, hukuksal yapılarının öğelerinden biridir. Bu ise, Anayasa'nın
130'uncu maddesinin aradığı temel koşullardandır." ibaresine yer verilerek,
Devlet tarafından kurulan yükseköğretim kurumları ile vakıflar tarafından kurulan
yükseköğretim kurumları eş düzeyde tutulmuştur.
Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Kapsam" başlıklı
1'inci maddesinde, "Bu Kanun, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel
İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler
ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda,
kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar
hakkında uygulanır." hükmü; 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin "Kapsam"
başlıklı 2'nci maddesinde ise, "Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren
kamu kurum ve kuruluşları şunlardır:
a) Genel bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idareler ve bunlara bağlı kuruluşlar,
b) İl Özel İdareleri ve belediyeler, bunların birlikleri ve bunlara bağlı iktisadi
müesseseler, işletmeler,
c) İktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri,
bağlı ortaklıkları ve iştirakleri,
d) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları dışında kalan ve kamu fonu kullanan,
özel kanunlarla veya bunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kuruluşları
ve bu nitelikteki bankalar ve bunların en az sermayesinin yarısından fazlasına
iştirak suretiyle kurdukları müessese, ortaklık ve iştirakler,
e) Döner sermayeli kuruluşlar ile özel kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet
sandıkları.
Askeri kurum ve kuruluşların 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu
ile ek ve değişikliklerine tabi personeli bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamı
dışındadır." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Vakıf Üniversitesinin;
kamu tüzel kişiliğini haiz olmakla birlikte, ?.Vakfı tarafından kurulan özel
bir vakıf üniversitesi olması sebebiyle;
657 sayılı Kanununun "Kapsam" başlıklı 1'inci maddesi ile 217 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnamenin "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde yer
verilen kurum ve kuruluşların kapsamında olmadığı,
Bu üniversitede çalışanların da Devlet memuru statüsünde sayılamayacağı,
değerlendirilmektedir.