Geçici personelin sözleşmesinin fesih edilmesi

Özelleştirme uygulamaları nedeniyle işsiz kalan işçilerin kamu kurum ve kuruluşlarına geçici personel olarak yerleştirilmesine ilişkin düzenleme çerçevesinde Bakanlığınız emrine atama teklifi yapılan Ömer SELÇUK'a ilişkin ilgi yazı ve ekleri incelenmiştir.

Bilindiği üzere, 1982 Anayasasının 38 inci maddesinde, "Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez?
Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz?" hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun 131 inci maddesinde "Aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktirmez.
Memurun ceza kanununa göre mahkum olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına engel olamaz?" hükmü, 137 nci maddesinde, "Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir" hükmü, 141 inci maddesinde, "Görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu gibiler bu Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler?" hükmü ile 142 nci maddesinde "Haklarında mahkemelerce cezai kovuşturma yapılan Devlet memurları da 138 inci maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabilirler" hükmü yer almakta olup, göreve tekrar başlatılması gereken hususlar ile görevden uzaklaştırma süreleri gibi durumlar da ayrıca düzenlenmiştir.
Ceza kovuşturması veya disiplin soruşturması bulunan kamu görevlileri hakkında sözü geçen kovuşturma ve soruşturmanın her türlü kuşkudan uzak biçimde esenlikle yürütülmesi ve delillerin karartılmasının önlenmesi amacıyla uygulanan bir önlem ve kamu yararını sübjektif çıkarların önünde ve üstünde tutma düşüncesinden kaynaklanan bir araç olan görevden uzaklaştırma, hem kamu yararını hem de çalışanı koruyucu bir özelliğe sahiptir. Bu anlamda "suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar" bir personelin ve varsa bakmakla yükümlü olduğu kimselerin mağdur olmamasını da amaçlamaktadır.
Ayrıca, 20/10/2004 tarihli ve 25619 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 03/05/2004 tarihli ve 2004/7898 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Karar'ın 1 inci maddesinde, "?657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin l, 4, 6 ve 7 nci alt bentlerinde yer alan genel şartları taşıyanlar?" hükmüne yer verilmiştir.

Disiplin cezalarının konuluş amacı kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin kamu personeline emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeleri, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmaları, yasakladığı işleri yapmamalarını sağlamaktır. 31/12/2010 tarihli ve 27802 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 20/12/2010 tarihli ve 2010/1205 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
eki Karar'ın 8 inci maddesinde, "Çeşitli kanun, tüzük ve yönetmeliklerde Devlet memurları için suç sayılan fiil ve hareketler ile yaptırımlar bu Karar gereğince istihdam edilecek geçici personel için de geçerlidir" hükmü ile ataması teklif edilerek göreve başlayan geçici personelin de mevzuatla emredilen ödevlerin yerine getirilmesinin sağlanması, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmaları, yasakladığı işleri yapanların ise cezalandırılması amaçlanmıştır.

Bununla birlikte, özelleştirme uygulamaları nedeniyle işsiz kalan işçilerin kamu kurum ve kuruluşlarına geçici personel olarak yerleştirilmesine ilişkin düzenleme çerçevesinde ataması yapılarak göreve başlayan personel hakkında Devlet memurları için suç sayılan fiil ve hareketler ile yaptırımların uygulanacağı hüküm altına alınmışsa da; geçici personelin hukuki statüsü gereği 657 sayılı Kanunun disiplin cezalarına ilişkin hükümlerinin bu personel hakkında aynen uygulanmasına imkan bulunmamaktadır. Nitekim Maliye Bakanlığınca vizelenen Tip Hizmet Sözleşme örneğinde; sözleşme hükümlerine uymadığı birim amirince tespit edilenler, birim amirinin teklifi üzerine, atamaya yetkili amir ve/veya disiplin amiri tarafından uyarılabileceği gibi sözleşmeleri tek taraflı olarak feshedilebilir denilmektedir.

Bu itibarla, uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti yapma ve sağlama suçundan Siverek Sulh Ceza Mahkemesince tutuklanan ?un, işlediği fiil göz önüne alınarak Kurumunuzca yapılan disiplin soruşturması sonucunda sözleşmeye aykırı davrandığının tespit edilmesi halinde, sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilebileceği mütalaa edilmektedir.